İçsuların Hukuki Rejimi

İçsuların rejimi kıyı devletinin egemenliğine dayanır. Denizin bu kesimlerinde kıyı devletinin yetkileri tam ve mutlaktır ve kara ülkesindeki yetkilerinden farksızdır.
Uluslar arası hukukun devletin kara ülkesi için öngördüğü sınırlamalar varsa bunlar aynen içsularında da geçerlidir.
Kıyı ile sıkı bir bağlantı halinde olan içsularda, kıyı devletinin çıkarlarına üstünlük tanınmıştır.
İçsularında yetkileri tam olmasına karşılık kıyı devletinin taraf olduğu andlaşmalarla veya ulusal mevzuatında bu yetkilere sınırlama getirilmiş olabilir.
1923 Deniz Limanlarının U. Arası Rejimine Dair Cenevre Sözleşmesine göre,
Akid devletler, mütekabiliyet şartıyla, diğer akid devletlerin bayrağını taşıyan ticaret gemilerine, limanlarına girme, limanlarını kullanma ve gemi ve yolcular için tanıdıkları ulaştırma ve ticari işlemlere ilişkin kolaylıklardan tam olarak faydalanma konusunda vatandaşlarına ve diğer devlet gemilerine yaptığı muamelenin aynını yapma yükümlülüğü altındadır.

Uluslar arası uygulamada genel eğilim yabancı ticaret gemilerinin limanlara giriş çıkışlarının serbest olduğu yönündedir. Buna rağmen kıyı devleti
1- Askeri limanlarını sürekli olarak
2- Salgın hastalıklarda geçici olarak
3- Kamu güvenliğinin tehdit edilmesi durumunda geçici olarak yabancı gemilere kapatabilir.

Liman devleti, ülkesine kendi kanunlarına aykrı olarak girmiş bulunan kaçaklar hakkında kendi mevzuatını uygular.
Savaş gemilerine gelince uygulamada siyasi suçluların savaş gemilerine sığınma hakkı olduğu genelde kabul edilir. Ancak adi suçluların savaş gemilerine sığınma hakkı olmadığı kabul edilir. Bir yabancı savaş gemisi uluslar arası kurallara aykırı olarak sığınma hakkı tanıdığı durumlarda bile kıyı devletinin gemiye girerek sığınmacıyı alma hakkı yoktur. Bu gibi bir durumda kıyı devleti savaş gemisinin bayrak devletine başvurarak sorunu diplomatik yollarla çözümlemek durumunda olur.

Türk içsularının hukuki rejimi:
Türk karasularının genişliğinin ölçümünde başlangıç noktası esas hat olarak kabul edilir.
Esas hatların kara tarafında kalan suları ve körfez suları, Türk iç sularıdır, daimi liman tesisleri kıyının bir parçası sayılır ve dış limanlar iç sulara dahildir.

Türkiyenin esas hatlarını saptama yetkisi Bakanlar Kuruluna aittir.

Yabancı gemilerin Türk iç sularına ve limanlarına giriş çıkışlarında temel kurallar:
1- Yabancı tic gemilerinin Türk içsularına ve limanlarına girişi ilke olarak serbesttir.
2- Yabancı savaş gemilerinin Türk içsularına giriş çıkışı izin şartına bağlıdır.

İzin: Yabancı silahlı kuvvetlerine ait savaş gemileri, Türk iç sularına gelmeden en az 30,
Nükleer savaş gemileri ise en az 60 gün önceden izin alacaklardır.

Yabancı gemiler Türk iç sularına ve limanlarına girdikten sonra Türk yasalarına uyma yükümlülüğü altındadırlar.
Yabancı savaş gemileri Türkiye toprak bütünlüğünü, siyasal bağımsızlığını ve güvenliğini tehdit edemez Türkiyenin güvenliğine aykırı davranışlarda bulunamazlar.

Türk içsularında ve limanlarında bulunan yabancı gemilerin Türk yargı organlarınca yargılanabilmesi konusunda temel kurallar:
1- yabancı ticaret gemileri ve yabancı devlete ait ticari amaçla kullanılan gemiler (Türk Mevzuatına göre) hukuk ve ceza konularında ilke olarak Türk yargı organlarınca yargılanabilirler.
2- Yabancı savaş gemileri dokunulmazlık ilkesi gereğince Türk yargı organlarınca yargılanamazlar.
3- Yabancı savaş gemilerinin Türk içsularında ve limanlarında neden olacakları zararlar Türk yargı organlarınca saptanabilir. Ancak saptanan zarar uluslar arası hukukun öngördüğü yollar çerçevesinde savaş gemisinin bayrak devletinden talep edilir.
4- Bir zarara neden olan ya da Türk yasalarına aykırı davranan bir yabancı savaş gemisi üzerinde Türk makamlarının herhangi bir izinsiz denetimde bulunması veya gemiye el koyma yetkisi yoktur. Bu durumda ( yönetmelik hükümlerine uygun hareket etmeyen) yabancı silahlı kuvvetlere ait gemiler Türk limanlarını, içsularını, karasularını terke davet edilir.
5- Yabancı savaş gemileri ve münhasıran kamu yönetiminde kullanılan yabancı devlet gemileri zabt ve müsadere edilemez.